Жау танкісін жайратқан – жауынгер
Ұлы Отан соғысының жеңісіне 78 жыл толуына орай Кеген аудандық тарихи – өлкетану музейінің ғимаратының конференция залында мектеп оқушыларына Ұлы Отан соғысына қатысушы Әлнұр Мейірбековтың туғанына 102 жыл толуына орай «Жау танкісін жайратқан – жауынгер» атты тақырыпта баяндама оқылды. Әлнұр Мейірбеков – ауданымыздағы алып бәйтерегіміз, абыз ақсақалымыз болған. Ол кісінің бейнесі мен тұлғасы әрдайым қазақ халқының жадында мәңгі қар жатқан асқақ тауларындай биіктей түседі.
Әлнұр Мейірбеков – Райымбек ауданында тұрған соғыс ардагерлерінің бірі. Үлкен Қақпақ деп аталатын өңірдегі Дегерез тауын жарып өткен тар қысаңның оң босағасында 1921 жылы 15 мамырда дүнеге келген. Бейбіт өмірдегі санаулы ғұмырын аудандық газетке арнады. Оның отыз жылға жуық уақыты сол кездегі «Советтік шекара» газетінің редакторлығымен ел жадына ұялады. Адалдығы, турашылдығы, әділеттілігі, кісілік келбеті, адамгершілік тұлғасы, биік парасатымен биік белестеріне, өмірінің жарқын кезеңдері шықты. Соғыс зардаптары ауру-сырқауы көп мазалай қоймаған жігерлі шақтарында түн ұйқысын төрт бөліп жүріп «Сен, солдатсың», «Аспантаулар аясында» атты кітаптарын жазып, рухани мұра етіп қалдырды. Абыз ақсақалдың алған марапаттары бір басына жетерлік. Басқасын айтпағанда, ол Қазақстан Республикасының Құрметті Журналисі атанды.
Әлнұр Мейірбеков 1941 жылы 14 желтоқсанда Нарынқол ауданында Әбдіхалық Ысқақов, Әшімбай Алакөзов, Айдарбек Рысбеков, Құрманәлі Өсімбаев, Қырғызәлі Бейбітов, Әбдіқадыр Асанов секілді жерлестерімен майданға аттанды. Алматыда жасақталған әйгілі 100-ші бригаданың құрамында болды. Бригаданың дені 18 бен 20 жас аралығындағы өрімдей қазақ жігіттері еді. Соған орай оларды үйрету, соғыс өнеріне машықтандыруға тәжірбиелі командирлер қатысты. Соның арқасында, қатаң талаптардың нәтижесінде Әлекеңдей жас жауынгерлер майданға жап-жақсы дайындықтармен барды. 1942 жылы 25 қарашада Калинин облысының Молодойтут деп аталатын аудан орталығы үшін басталған соғыс Великолук қаласын жау шеңгелінен босатуға дейін ұласып жатты. Тоғыз жолдың торабына орналасқан стратегиялық маңызы үлкен қала үшін жойқын шабуылдар жасалып, кескілескен ұрыстар жүргізілді.
Осы соғыста қатардағы жауынгер Әлнұр Мейірбеков те Отаншылдық рухын асқақтата көрсетті. Өліспей беріспейтін нағыз ержүрек батыр жауынгер екенін дәлелдеді. Оған дәлелді алыстан іздеудің еш қажеті жоқ. Сол кездегі 100-ші бригада құрамындағы командирлердің бірі, белгілі жуналист, әрі қаламгер Қасым Шәріпов «Қызыл Әскер Әлнұр Мейірбеков жараланғанына қарамастан зеңбірегінің жанынан кетпей, дәл көздеп алда келе жатқан танкті қиратты, жалыны аспанға шапшып танк тұрып қалды. Тоғыз жерден жараланса да Мейірбеков ата берді. Оның оғынан немістердің тағы бір танкісі жанып кетті» деп «Қаруластар» атты кітабында, баспасөз беттерінде айшықтап жазды. Қазақстан Ғылым Академиясының академигі, 100-ші бригаданың комиссары Сақтаған Бәйішев Жеңістің 40 жылдығында «Мәдениет және тұрмыс» жуналының 1975 жылғы наурыздағы санында «Жүзіншінің жолы» атты мақаласы жарияланған екен. Сол журналда «Қатардағы зеңбірекшілер Бимұрзин, Ерназарова, Мейірбеков, Байсейітов және басқалар барынша батырлықтарын байқатты. Великолуктегі гарнизонды босатпақ болып шабуылға шыққан неміс әскерлерін туралап атылған снарядтарымен 1943 жылдың алғашқы күндерінде болған қатал ұрыстарда әлденеше неміс танктері мен артиллериялық қаруларын, жүздеген неміс солдаттарын тас-талқан етті» деп жазылған жолдарды көресіз. Дәл осы шайқас тұсында ауыр жараланған Әлнұр 4 айдан астам уақыт госпитальда жаты, 4 рет операцияға түсті. Одан сауыққан соң қайтадан жорық жолдарын жалғастырды. 1944 жылы Калинин майданында болған сұрапыл шайқастардың бірінде аяғына екінші рет оқ тиіп сындырып кетті. Екінші рет осылай ауыр жараланған Әлнұр Мейірбеков жеті айдан астам уақыт госпитальда жатты. Содан кейін елге оралды. Әлнұр Мейірбеков болған 100-ші бригаданың құрамында Небель қаласы үшін жүргізілген соғыста ерлікпен қаза тапқан қазақтың қайсар қызы Кеңес Одағының Батыры Мәншүк Мәметованың, жазушы Әзілхан Нұршайықовтың тағы басқалардың болғанын орынды сөз етуге болады. Жоғарыда айтылғандай Әлнұр Мейірбековтың бейбіт өміріндегі мағыналы, ұмытылмас кезеңдері аудандық сол кездегі «Советтік шекара» газетімен біті қайнасып жатты. Бұл газет сол кездегі Нарынқол ауданының тыныс-тіршілігін, жақсылығын ғана сөз еткен басылым болған жоқ. Бұл аядай ғана газет Мұқағалидай ақиық ақынды өлең өлкесіне қолтығынан демеп, аттандырған газет болды. Небір талантты жуналистер, қаламгер, ақындардың, өлең, өнер жолындағы тұсауын кескен, алғашқы қадамына сәт-сапар тілеген басылым болды. Әлнұр Мейірбековтың қарауында белгілі ақын Еркін Ібітанов, Батық Мәжитұлы, Дәулет Желтікбаев, Мінуар Әкімханов, Әбітай Әденов, Алдаберген Жандаралов, Айтақын Әбдіқал, Рысбек Сүгірбеков секілді көптеген журналистер еңбек етті.
Сұрапыл соғыстың, өлім мен өмір беттесіп, қан мен тердің малынған шағының зардаптары тарих бетінен, ел өмірінен ешқашан ұмытылмақ емес. Кешегі тоғыз жерінен жараланса да, зеңбірегінің түбінен кетпей жау танкісін жайратқан, қолына қару ұстаған батыр жауынгер, бейбіт өмірде қолына қаламын ұстаған, төгіліп тұрған сөз шебері, сөз сазгері ел есінде мәңгі ұмытылмайды /мақала жылдар жылнамасы кітабінің 107-110 беттерінен алынған/.
Кеген аудандық тарихи-өлкетану
музейінің қор сақтаушысы
Зулқайнарова Аяулым Бақытқызы
