Түтіні үзілмеген орта қазан

944

40 немере 20 шөбере сүйген алтын жұлдызды ардақты ана, еңбек ардагері  Күмісай Қонақбайқызы жайлы үзік сыр.

Күн арқан бойы көтерілген шақты Жолдықолат асуынан асып барамыз. Дала қостарындағы түтіні бір үзілмейтін ортақ қазан әр кімнің, әсіресе өткен ғасырдың ұрпақтарының әлі күні есінен ұмытылар емес. Біз сөз еткелі отырған Тасашы ауылындағы сексеннің үстіндегі тоғыз баланы өмірге әкелген ардақ ана, еңбек ардагері Күмісай Қонақбайқызы жайлы болмақ. Ат тізгінін тартар жеріміз Қарағанды бұлақ бойындағы Тасашы ауылы болатын. Діттеген жерімізге де жетіп қалдық. Жолсерігім өзімнің құрдасым жастығын ұзақ жыл осы ауылда өткізген Тұрсынбай Тоеке баласы тұлпарының тізгінін көк түтіні шудаланып көкке көтерілген шаңырақтың жанына жақындап барып тоқтады. Ертелеу келгенімізге таң тамаша болған, ойын он саққа жүгірткен Күмісай анамыздың ортаншы ұлы құшақ жайып қарсы алып жатыр. Қашан көрсеңде күліп қарсы алатын анамыздың кең пейіл жарқын мінезі сексенге келседе сейілмепті. Стол үстінде ақсамаурыны жарысқа түсер тұлпардай буы бұрқырап тұр. Қазақы мінезді анамызды мен көп біле бермесемде сөйлеген сөзі мен жарқын жүзді ықыласы көнеден қалған асылдың топ бастаған сынығы дерсің. Амандық саулығыңызды біліп амандасып кетейік деген балаларына төрдегі ақ сандығына жүгіріп сандықтағы сақтаулы құрт ірімшігін түгел дастарханға салып жатыр. Қайран қазағымның даласындай кең жүректі жамандық атаулыны жанына жуытпай, тәмсіл ойдан да, жомарттығынан жолбарыс үркердей сан батырды жарық дүниеге әкелген асыл аналар аман болыңдаршы деп іштей дұға тілеп отырмын. Көз алдымнан өткен көрініс өткен күндерді көз алдыма елестетіп жіберді.

-Әй балам шәй іше ғой, деген сөзден соң есімді жиып ала қойдым. Ана жүрегі сезіп отыр, өз анамды бір сәт ойлап ойым сан-саққа кеткенін, ойымды жиып алып, түк болмағандай Күмісай ананың қоңыр күрең шәйін анам ұсынғандай ұрттап отырмын. Атамыз Сыдықжан Әшімбаев шаруашылықта механизатор болыпты. Күмісай әжемізбен шаңырақ көтеріп тату – тәтті өмірдің арқасында дүниеге 9 баланы әкеліп үйлі баранды жасаған. Бүгінгі таңда Күмісай анамыз 40 немере, 20 шөбере сүйіп отырған үлгілі жан – ұялардың бірі екен. Күмісай Қонақбайқызы ұзақ жылдар орта  қазанда аспазшы болып еңбек етіпті.  Жаз мезгілінде күніне 200 250 дей адамға үш уақыт дәмді асын ұсынып, ел ризашылығына бөленген жан.  Тамағы тіл үйіруші еді дейді  дәм татқан сол уақыттың еңбеккерлері. Бір қызығы  1973 жылы коммунистік партия қатарына  өтіп осы күнге дейін парт билетін сақтап келгені бізді таң қалдырады. Күмісай әжеміздің әңгімесін тыңдаған сайын құлақ құрышың қанып шаң басқан сананың шаңың сілкіп жатқандай  күй кешкеніміз рас. Өткен өмірі жәйлі  тыңдап отырып ауылдың  сол кезеңіндегі татулығы, ынтымақ бірлігінен  сөз қозғағанда  қайран қалдық.  Қарағым мына  қызықты саған айтайын деп мені өзіне қаратып алды. Осы шағын ауылда тұратын төрт көршімді айтайын сабаққа бару үшін  дәукен деген көршімнің үйінен 10 бала, Мәдидің үйінен 10 бала, Нұрспаның үйінен 10 бала, Майтыбайдың үйінене 10 бала, біздің үйден 9 бала сабаққа шығады, 5 үйден 49 бала  мектепке аттанса жоғары жақтан қаншама  бала бар екен деп ойланып қалдық. Баланы  тауып жүріп үкіметті де жұмысын тоқтатпайтынбыз деп күліп алды. Ол уақыттардағы басшылардың таңмен таласа еңбек етіп жүргенін  кқргенін өзіңде үйде бос жата алмайсыз.  Шаруашылықтың қай саласындағы жұмыс болсада еңбеккерлер міндетсінбей  жұмыс істеуші еді деп сөзін аяқтады. Анамыз Күмісайдың  ақ батасы дүйім жұртқа жұғысты, ел ырысты бейбіт өмірдің атар таңы жарық, батар түні жайлы болсын деп тарастық.

Нұрболат Тастанкулов