Күйші Мақпал
Домбыраның сырлы үніне не жетсін шіркін, шанағынан шашыраған күй екпінін тыңдай білсең, қан тамырыңа бойлап жүрек соғысын реттей өтіп тамаша сезімге бөлейтіні жасырын емес. Әлемнің музыка мамандары жүріп жатқан концертті тоқтатып жалғыз домбыраның үнін тыңдап таңғалыстарын жасыра алмағанын білеміз.
Домбыра ұлтымызбен бірге жасап келе жатқан аспап екені даусыз. Десе де ұлттық аспабымызға немқұрайлы қарайтын жандар жоқ емес. Бұл ұлттық намысты жандар жоқ деген ұғымды білдірмейді. Алпыстың асқарына шықсам да төрімнен қоңыр домбыра үзілген емес. Қолым босай қалса домбырамды қолыма алып, шертіп қоятын әдетім бар. Өңірден шыққан әнші, күйші өнер сүйген қауымды саусақпен санап тауыса алмайсыз. Жасыратын несі бар бабалар өнегесін дәріптеу өнер адамына ғана тән деп ойласақ үлкен қателік болар еді. Сондықтан көмескіленіп өшіп бара жатқан өнерлі жандардың туындыларын көрсетіп, жырауларын, күйлерін, ақын өлеңдері мен қиса дастандарын жаңғырту осы кезеңнің жас пен қартының мойнына жүктелер міндеті деп ойлаймын. Өнер жолы нәзік те ауыр жол деп түсінгеніміз дұрыс. Аудан көлемінде еңбек адамдарының ішінде тұнып жатқан талант иелерін тауып, жігеріне жігер қосып дәріптеу баршамыздың ортақ мүддеміз болар еді.
Кеген аудандық мәдениет үйінің жанынан құрылған «Ереуіл» фольклорлық ұлттық аспапты ансамблі ұзақ жылдардан не бір тоқырауды бастарынан өткізсе де тоқтатпай қанатын қатайтып, әуезді ән әлемі көгінде қалықтап келеді. Кеген мәдениет үйіндегі өнерпаздардың дені кілең жастармен толығыпты.
Кеген аудандық мәдениет үйіне енгеніңізде еңсеңді көтергізетін де осы қоңыр домбыра үні. Дайындық үстінде отырған өнерпаздарды көріп, жетекшілеріне бұйымтайымызды түсіндіріп, күйші Мақпал Рыскелдіқызы отырған бөлмеге кірдік. Әріптестері де күй әлемінің қыр – сырын қанық білетін қызымыз деп жатқанын естідім. Назары күй ырғағындағы күйші қыз, жұмыс үстінде отырып бізді аңғармай қалғанына іштей ішім жылып тұрды. Жылы шыраймен амандық саулық сұрасқаннан кейін бұйымтайымызды түсіндіріп жатырмыз. – «Кеген ауылының тумасымын, мектепте оқып жүргенімде Кеген өнер мектебінде Сержан Жетпісбаев басқаратын, күйші Құрманғали Смайылұлының класынан өнердің жілігін шағып, майын ішкен ағайларымнан дәріс алдым. Кеген орта мектебінің тоғызыншы сыныбын бітіргеннен кейін, 2002 – 2006 жыл аралығында П.И.Чайковскии атындағы Алматы музыкалық колледжінің домбыра маманы бойынша білім алдым. 2006- жылы Алматы қаласындағы Құманғазы атындағы Қазақ Ұлттық Концерваториясының жоғарғы кәсіптік оқу бағдарламасын 2010 – жылы бітіріп, Кеген мәдениет үйінде еңбек етіп келемін».
Әдеттегі сұрағымыз күйшілік өнері кімнен дарыған деген сауалымызға, – әкеміздің арғы аталары және домбыра тарту өнері нағашым Бөлтірік Атыханұлы атамыздан дарыған деп ойлаймын. Қазіргі таңда Мәдениет үйіндегі «Ереуіл» фольклорлық ұлттық аспапты оркестрдің солистімін. Күйші Мақпал Нұрқамытова Рыскелдіқызының қоржынында бір өзіне жетерлік атақты күйшілер Құрманғазы, Дина, Қожеке тағы да басқа аталарымыздың күйлері толып тұрғанын байқадық. 2023 жылы Алматы облысы әкімдігінің ұйымдастыруымен күйші- сазгер Қожеке Назарұлының 200 жылдығына орай «Тарту» атты республикалық күйшілер байқауында үздік өнер көрсеткені үшін жүз мың теңге сертификатымен, «Көрермен көз айымы» номминациясының жеңімпазы атаныпты.
Өнер өлкесінде қанатың талмай, отбасыңмен көрсеткен ұрпақтарыңның қызығын көре бер деген ізгі тілегімізді білдірдік.
Нұрболат Тастанқұлов,
Кеген ауданы.
