Еңсесі биік ел ағасы еді..

Уақыт шіркін айлап- жылдап, тоқтаусыз жылжып өтуде..  Бүгінгі қарпаласып- асқынып тұрған  нарық  заманында әркім өз қамын, өз келешегін ойлап, өз тіршілігімен арпалысуда. Бірақта, елдің құрметіне бөленген , халқым үшін деп зор еңбек сіңірген, еңсесі биік, ел ағасы болған Шайқып Құрмантаев  зор өкінішке орай ортамызда жоқ. Бүгінде көзі тірі болса ағамыз шілдеде  90 жасқа толар еді… Тағдырдың жазуы солай   болды. Енді өткенге көз шалып, қадірлі Шәкеңнің еңбек жолын, өмір  тарихын еске алып, өз ойыммен бөлісуге тура келіп отыр.

Дана халқымыз : « Ел үмітін ер ақтар, ер атағын ел сақтар» – деген өмір философиясы арқылы адам деген ардақты атқа үлкен мән беріп, олардың халқына сіңірген ерен еңбектерін орынды бағалап, ұзақ жылдар есінде сақтап, кейінгі ұрпаққа үлгі етіп отырған.

Ағаның туып –өскен жері белгілі, атағы кең жайылған, ата-бабаларымыздың нақ ордасы болған, тауыда көп, орман –бағыда мол  Кеген өңірі.

Шайқып ағамыз Кеген аудан тарихында өзінің лайықты орны, өзіндік қол таңбасы бар, елімізге еселі еңбегімен танылған, беделді адам еді. Сыныптай сырғып өте шығатын өмірдің тауқыметін, еңбектің бейнетін, тұрмыстың қызығын да, қиындығын да ауданымыздың халқымен бірге көрді.

Бүкіл саналы ғұмырында елдің әлеуметтік-экономикалық өсіп-өркендеуіне арналған білікті де білімді басшылардың бірі болды.

Қасиетті аймақтың аясында өскен ол,  орта білімді алған соң, жоғарғы білім оқу орнын бітіріп, ауыл шаруашылығының білікті маманы болып елге оралады. Өзінің еңбек жолын бас аграномдықтан  бастап, қызметте іскершілігін, біліктілігін көрсете білген.

Мен, 1971 жылы аудандық комсомол комитетінің хатшысы қызметіне келгенімнен бастап, тани бастадым. Ауданның белсенділерімен танысып, жұмыс бабында сөйлесіп, пікірлесіп тұрғандықтан, өзіндік ой пікір қалыптаса бастады. Сол кездегі шаруашылық басшылар Әзімжанов Ә, Жұмағұлов Е, Шурин С, Сабыров Б,Әбдіманапов Б, Манапов Т, Қожашев Ж, Әбдікаримов Қ, Құрмантаев Ш, Сокуров Ж. т.б. нағыз іскер, жауапкершіліктері мол, тынымсыз еңбектің майталмандары еді. Біздер үшін барлығы бір жасы үлкен, ересек кісілерге ұқсайтын еді. Сөйтсек, нағыз «жас келсе іске»- деп, жұлқынып, талаптанып оза шауып жүрген жүйріктер екен ғой.

Шайқып Асқарбайұлы басқарған «Жылысай» қой шаруашылығы, аудан бойынша алдынғы қатарда тұрды. Жаңылмасам, сол жылдары шаруашылықта 60 мың қой болды. Айтуға оңай болғанымен, осындай алып шаруашылықты басқару, малшыларға жағдай жасау, мал азығын дайындау, мал төлдету т.б. жалғаса беретін шаруаны ұтымды жүргізу, жоғары көрсеткіштерге жеткізу тек білікті, талапшыл, шебер ұйымдастырушының қолынан ғана келетін. Шаруашылық үнемі ауданның ауыспалы Қызыл Туын жеңіп алып отырды.Шаруашылықтың ісі алға жүруі үшін қаншама  қажыр-қайрат, уақыт жұмсалды.Таңның атысы мен кештің батысына дейін, уақытпен санаспай, іске жанашырлықпен қарап, көрсетілген сенімді ақтауға барын салатын азамат еді. Сол кездегі нағыз «партияның солдаты» еді. Өзіңің ширақ қимылымен, үлгі-өнегесімен еліне сыйлы азамат болып қалыптасқан еді.

1981 жылы мен Кеген аудандық партия комитетіңің ұсынысымен атқару комитеті төрағасының, яғни Шайқып Асқарбайұлының орынбасары болып сайланып 4 жыл бірге қызмет істедік. Екі жыл көрші болдық. Отбасымен жақын танысып, сыйластық.Жан-жары, балаларының аяулы анасы, отбасының тіреуі бола білген Нұрипа тәте өзімнің сырласымдай жақын болып кетіп едік. Балаларымыз да бір-бірімен танысып, бауыр екенін біліп, жақындаса бастады.

Аудандық атқару комитетінің төрағасы ретінде, қызметке жаңадан келген маған, үнемі ақылын айтып, жөн сілтеп отырушы еді.

Әр нәрсеге байыппен қарап, салмақтылықпен шешуші еді. Ауылшаруашылық саласының нағыз майталманы болғандықтан, орынды сын айтып, кемшілікпен олқылықтарды жоюға баса назар аударатын еді.   Ешкім:  – Сіздікі дұрыс емес, орынсыз,- деп айта алмайтын.

Мен өзіме белгіленіп берілген салаларым бойынша атқарылған жұмыстар жайлы  ақпарат беріп, орындалмай жатқан істер туралы айтып, шаруашылық басшыларына талапты күшейтуді сұрасам:

• «Жарайды айтамын, шешімді орындауға олар міндетті. Өзіңде қатаң түрде талап қой»- деп мені қайрап қоюшы еді.

Мықты, тәжірибелі басшылар мен сияқты жас орынбасарды онша тыңдағысы келмейтін. Кейбір тапсырмалар баяу орындалады. Бір күні, тағы да шаруашылық басшысының үстінен шағым айтып кірдім. Ертесіне, сол басшыны өзіне шақырып, жауапкершілікке тартқанда, былай депті: Ана Тұрсынгүл ертең обкомға сенің үстіңнен арызданам –деді. Себебі сен обкомның мүшесісің. Мен тоқтата алмаймын! депті. Содан, әлгі басшы (марқұм болды, әруағы кешірсін) менің кабинетіме кірді де,барлық бітпей тұрған шаруаларды бітіремін деп, уәде беріп шығып кетті. Содан кейін, берілген тапсырмаларды, мектеп, әлеуметтік-мәдени мекемелерге қатысты мәселелерді дер кезінде орындап жүретін болды.Сондықтан да менде қатал болдым, жас деп, жүре тыңдағысы келетіндер саны азайды.Ал, Шайқып аға, басшым ретінде, түсіністікпен қарап, әрқашан қолдап отырды.Ауданның барлық басшылары  Шайқып ағаны іскер басшы ретінде құрметтейтін, қадірлейтін. Қойған талаптарын бұлжытпай орындауға тырысатын. Әйтпесе жиі-жиі кабинетіне шақырып, түсінік алатын.Шаруаның жағдайын жақсы білуші еді. Кадрларды дұрыс таңдап қоюға баса назар аударатын.Жұмысты  айқай-шусыз, сабырмен, пікірлесіп, түсіністікпен басқаратын.Талай жас кадрларға қамқорлық жасап, жылы сөйлеп, ақылын айтып, жол сілтегеніне куәгер болдым. Шайқып аға бір әулеттің тамырын тереңге тартқан бәйтерегі! Өз отбасының отағасы, қамқоршысы, ардақты аға, жанашыр бауыр, мейірімді ата бола білген адам. Үйлерінен қонақ үзілмейтін, Республика, облыстан келген қаншама қонақтарды үйлеріне күтіп алып, риза етіп аттандырушы еді. Нұрипа тәтеміз қонақ күтуде аянып қалмайтын. Дінмұхамед Қонаев атамыздың өзі ауданға іс сапармен барғанда тәтеміздің қолынан тамақ ішіп, батасын берген.  Балалары да сол қонақтарды күтуге барынша ат салысатын. Барлығы мейірімді,кішіпейіл, мәдениетті болып өсті. Ол әке мен ананың орасан зор, тиянақты, еңбектерінің жемісі деп білемін.

Уақыт өткен сайын Шайқып ағаның бейнесін, атқарған істерімен, сөйлеген сөздерін еске ала отырып, текті ата-ананың текті ұрпағы, өз елінің азаматтарын тек ізгілікке, адамгершілікке, адалдыққа, еңбек сүйгіштікке үндеп, жақсылыққа баулып, жастарға үлгі-өнеге болатындай істер атқарып, ұрпақ өрбітіп, жақындарына жанашыр, қамқоршы бола жүріп, мағыналы да мәнді өмір сүріпті-ау деген ойға шомасың.

Еңбек жолымен бірге Шәкеңнің өмір жолы да бүгінгі және келешек ұрпақтарға үлгі болып қалады. Ол отбасында  қамқор  Әке,  мейірімді ата , адал жар бола білді.  Өзіне сай, сүйікті жары Нұрипамен  50 жыл бақытты өмір сүріп, ұл қыздарын өсіріп  жетілдіріп, бәріне жоғары білім алғызып, оларды құтты орындарына қондырып, өмірлік жолдарын айқындап, ашып берді.Немере, шөбере сүйіп, қызығына кенелді.

Балалары анасына қамқорлық жасап, сыйлап, үкілеп бағып отыр. Шәкеңе топырақ соңғы жылдары қызмет етіп, тұрған жері Жамбыл ауданы  Ұзынағаш ауылынан бұйырды. 1984-1996 жылдары ол Жамбыл аудандық халықтық бақылау комитетінің төрағасы болып, 1996-2000 жылдар  аралығында халықты әлеуметтік қорғау басқармасының зейнетақы төлеу бөлімінде еңбек етті.  Жамбыл ауданының Құрметті азаматы атанды.

Дана халқымыз «жақсының аты – өшпейді»-деп, бекер айтпаса керек, уақыт өткен сайын, өмірден өтсе де, көңіліңнен кетпейді, артында қалған елінің жадында жаңғырып, биіктей түседі.

Тұрсынгүл Мұқанқызы,

Еңбек ардагері, Райымбек ауданының құрметті        азаматы