Өмірін өнермен өрнектеген жан
Өнер десе ішейін деген асын жерге қоятын асылдың сынығы, жылы жүректі жанның бірі, елімізге танымал ақын, сазгер атағы айға жеткен «Кегенге кел!» өлеңінің авторы Жақсылық Әбдіраманов Шәмиұлымен сыр сұхбатымызды аудан айнасы «Қарқара» газетінің оқырмандарымен бөліскенді жөн деп санадық. Еңбек демалысындағы өнер саласының ардагері Жақсылық ағаға арнайы амандығын білу үшін шаңырағына барып жүздестік. Қоңыр үнді домбырасын қолынан тастамайтын ағамыз оңаша ой үстінде отырғанын байқадық. Амандық саулықтан соң күнде бірге жүргендей әңгіме дүкенге кірісіп кеттік. Қашан көрсең де бойында озбыр ойы ада, кішіпейіл жарқын мінезі мені өзіне баурап әкетті. Мен ағаны көрмегелі екі жылдың жүзі болыпты.
1995 жылы Кеген мәдениет үйінің директоры қызметіне орналастым. Жұмыс бабымен танысу барысында не аппараттарың бар, сахнаға құрыңдар деп әнші музыканттарға ескертіп едім сол уақытта лампалы дыбыс күшейткіш бір микрафоны бар екен. Бір дискімен сөйлейтін магнитафоны болды. Жаңағы балалар соны қосып бере алмады. Енді қайтіп істейсіңдер десем, осыны білетін Тайтөбелов Тоқтар деген жігітті кеше арақ ішіп ұсталып жұмыстан шығарып жіберді. Енді содан басқа ешкім білмейді деді. Оны кім шығарды деп едім Мәдениет бөлімнің бастығы Медетбек Өмірзақов деді. Сол жердегі Талғат деген жігітті жіберіп Тоқтарды тауып келгін деп жіберсем, бір уақытта Тоқтар келді. Тайтөбеловты бұрынан білетін едім. Жақсы музыкант, өлең жазатын сазгерлігі бар азамат өзі баянист еді. Не болды десем аға жасыратыны жоқ кеше арақ ішіп ұсталдым деп мойындап тұр. Жарайды мен сені қайтіп жұмысқа алайын мына аппаратты жасайсың ба, дегенімде бірден жасаймын деді. Сонымен кешкісін үйден барып шай ішіп келіп, Тоқтарды кіргізіп сыртынан құлпы салып бекітіп кеттім. Түн ортасында оянсам ұйқым келмейді. Жаңағы не болып қалды деп түнгі үште жаяу мәдениет үйіне келсем сахнадағы столдың үстіне аппараттың лампасы бір жерде, проводы бір жерде шашылып жатқанын көрдім. Жақан аға сіз ертең ерте келгенше жасап қоямын деді. Үндемедім қайтіп есікті бекітпей үйіне барып дем алатын шығар деген оймен ертең ерте келсем магнитафон ойнап тұр микрафон істеп тұр. Бастығым шақырады Медетбек шақырады барсам мен жұмыстан шығарып тастаған адамды сен неге қайта жұмысқа аласың деген сыңай танытып ренжігендей болды. Онда менде жұмыс істемеймін не микрафоны істемесе, не аппараты бұзылса онда оны кім жасайды деп едім, мұның арағына өзің жауап бересің дегендей сыңай танытты. Содан екеуіміз жұмысқа кірісіп кеттік. Түк ештемесі жоқ мекемеде қалай жұмыс жасаймыз деп жүргенімізде, екі аудан қосылып Райымбек ауданы құрылып еді. Екі ауданда Нарынқолда үш штат, Кегенде бес штат, Жалаңашта үш штат осындай ғана адам бар еді. Әр ауылдан өңкей өнерлі адамдарды жинап штатты екіге бөліп едім сонда да жетпей қалды. Сондағы өнер адамдардың жалақысы не бары 21000 теңгеден аспайтын жалақыға жұмыс жасады. Жалақы аз деп кетпеді, өйткені олардың бәрі нағыз өнерді сүйген жандар еді. Сөйте – сөйте бір – екі аппаратқа қол жеткізген едік. Райымбек бабаның ескерткіші орталық алаңға орнатылатын болып, оған облыс әкімі Серік Үмбетов келетін болды. Ашылар күні радио, микрафон мен шнурлы микрафонды қосымша қосып дайын тұрдық. Серік Үмбетов келіп сөз сөйлеп тұрғанында микрафон пық – пық етіп өшті де қалды. Дереу шнурлы микрафонды қолына ұстата қойдым. Сөз сөйлеп біткен соң ескерткіштің ашылу салтанаты болып жатқанында ақ матасы сырғымай тұрып қалғаны бізге де оңай болмады. Артындағы дайындап қойған балаға ымдап едім, жіпті босатып ескерткіш ашылды. Сахнаның арты оңай нәрсе емес түсінген жанға. Ескерткіштің ашылу салтанатында Серік Үмбетов, Совет Оразаев тағы басқалары ізгі тілектерін білдірген сол ескерткішке ел жұрт суретке түсіп, әлі күнге дейін қалыпты жұмыс жасап тұр. Аян Айтжанов әкім болып келген жыл еді, бір күні мәдениет үйіне келіп, сен осында жұмыс жасайды екенсің ғой деп жатыр. Ол кісі мені танитын еді. Менен хал жағдайымды сұрап жатыр, үйің бар ма, менен не көмек керек деген де, өз жағдайым жақсы үйім де бар, бізге мәдениет үйіне жаңа аппарат керек деп едім, оны алып беремін деді. Арада екі айдың жүзі өтті. Бір күні жылда өтетін мұғалімдердің тамыз конференциясы өтетін кезде Омар Бөтеевті аппаратқа отырғыздым. Сахнаға президиум келіп отырды. Ол кезде идеологияны Қасымберкебаев Тәңірберген басқаратын. Содан Тәңірберген орнынан тұрып мұғалімдердің тамыз конференциясы ашық деп жариялаймын деген де гимн орындалып барып пық етіп өшті де қалды. Мен есіктен шықтым да заулап аппарат тұрған жерге Омарға барсам басты төмен салбыратып басылып алыпты. Не болды десем елдің бәрі менен көріп жатыр деп ренжіп отыр. Залға қайтып барсам Аян Айтжанов мұғалімдердің бәрін тұрғызып алып өстіп тұрамыз ба гимнді әр адам білу керек деп мұғалімдерге айтқызып қойыпты. Әкім маған уәде бергеннен соң үндемеді. Қазіргі таңда бәрі бар, жастар жұмыс жасау керек. Сондай қиын күндерді бастан өткіздік. Осы мәдениет саласында істеген он алты жылда мен білетін бір шындық бар. Мәдениетте істедің бе, әр мүлкі өзіңнің жеке мүлкіңдей қабылдаған адам ғана жұмыс істейді бұл жерде. Бір күні жұмысқа ертерек сегіз жарымда келсем, бұрын естімеген екем, сағат онда жиналыс болады дегенді естіп, далаға шықсам есіктің алды қағазы бар қоқыс шашылып жатыр. Күзетшіні іздесем ол жоқ, күзетшінің ол уақытта штаты жоқ еді. Оған өзіміздің есебімізден он сом төлеп оның еңбек ақысы сол болатын. Соған ренжімей күзетіп жүрді. Сыпыртқыны алып өзім сыпырып жүргенімде, Саты мектебінің директоры келіп қалып. – О, Жақа не күзетші болып орналасқансың ба?,- деп келемеж күй танытқан болды. – «Ақылды адам» сол үйдің әрі биі, әрі құлы болады,- деп едім, келіп арқамнан қағып дұрыс – дұрыс деді. Осындай күннен де өткенбіз. Соның арасында өзіме мынандай ой келді, неге Астанаға, Алматыға арнап ән жазбасам да, мен неге Кегеніме, әр ауылға арнап ән жасбасқа деген ой келді. Олай дейтінім ауданда өтіп жатқан байқауларда неге өз ауылы туралы әнді орындаса тиімдірек болар еді. Содан Таушелектен Тасашыға дейін өлең жазып шықтым. Қазір әр ауылда әншілер орындап жүр.Батыр тұлғаларға арнап әндер шықты, қазір халқымызға танымал тұлғалар орындап жүр. Мысалы өзің де туған жерің Темірлігіңе өзің сөзін жазып келдің, мен әнін жазып бердім, желіден көріп жүрмін әншілер айтып жүр. Шырғанаққа арналған әнді Баһар қызымыз орындап жүр. Әр ауылдың тұлғалы әніне айналып барады. Неге орталықта кеш өткізбейсіз дегенім де кісілігін көрсетіп мен мақтанғандай боламын ғой, оны жастар қолға алса мен қарсы емеспін дейді Жақсылық ағамыз. Ол үшін жастарда патриоттық сезім оянуы керек – дейді сексенге жуықтаған ағамыз.
Маған Сұлтан Жарқынбеков хат жазды. Аға Алатау деген қала құрылып жатыр, өлеңімнің сөзіне ән жазып беріңіз деген ұсынысын жерге тастамай жазып бердім. Қазір оркестрмен орындап жүр. Енді Алатауға марш жазып беріңіз деп тапсырыс берді, қазір сонымен айналысып жатырмын.
Жақсылық аға, деніңізге саулық тілейміз, әлі де әуезді әндер жаза беріңіз, отбасыңызға амандық тілейміз!
Нұрболат Тастанқұлов, «Қарқара».
