Атадан мал қалғанша тал қалсын
87 жастағы ауыл ақсақалы Ілехан Тастанов жайлы үзік сыр.
Қашан көрсеңде сергек жүретін көпті көрген көне көз қария Ілехан атамызды бала кезімнен жақсы білетін едім. Ағасы Ілебай Тастанұлы Темірлік ауылында өмірінің соңына дейін ауыл фельшері қызметін атқарды. Ағасының үлгісін алған Ілехан Тастанов атамыз үлкендердің ақ батасын алып, үлкенге аға, кішіге аға бола білді. Жастығын Кеген ауылында Кеңестік дәуірімен тұспа тұс келгенін әңгімеге тарқанымызда білдік. Кегеннің көркеюіне бір кісідей үлесі барын, қазіргі Райымбек даңғылы (Алматы көшесі) Қонаев көшесіндегі жайқалып өсіп тұрған ағаштар комхозда еңбек етіп жүрген кезінде еңбеккерлермен бірге еккенін өз аузынан естідік. Қызыл ту қой совхозына қарасты парк ағаштары түбегейлі қараусыздан жойылып кеткені жүректі сыздатады дейді Ілехан атамыз. Расында бала күнімізде ағаштардың саясында отырып дем алатын едік, жанында мәдениет үйі болатын.
Ілехан атамыз 17 жасында Зейнехан Әкімханқызымен отау құрыпты. Қазір Зейнехан апамыз 81 жаста екен. Ұрпағынан 19 немере, 28 шөбере сүйген бұтағын кеңге жайған үлгілі отбасы. Ұл-қыз келіндері әр түрлі салада еңбек етіп, отанға деген ықылас сүйіспеншілігін өнеге етіп келеді. 2020 жылы ауыл әкімінің заңдастырылған шешімімен Кеген өзені жағалауынан 1 гектар жерге мың түп ағаш көшетін отырғызыпты. Бүгінгі таңда өскінді көзімізбен көріп таңғалысымызды жасырмадық. Біктеп өскен ағаштар 3-4 метр биіктікке көтеріліпті, үлкендер айтып отырушы еді. 1950 жылдары Кеген өзенінен бөгет жасап құйғанға дейін бес көл бой көтеріп, балық шаруашылығы өркендеген екен. Сол үрдісті ұмытпаған Ілехан атамыз бақ өсіріп бақбаншы атаныпты. Тал теректің тұқымын Қырғыз елінен және Түркістан обылысынан әкелген ағаштары Кеген жағалауында жайқалып тұр. Күтіп баптап өсіру екінің біріңнің қолынан келе бермейтін іс екені белгілі. Кейбір тал терегі төрт жылда тал терегі 11-12 метр биіктікке көтеріліпті.Олай биіктеуі тұқымы өзгешелеу болған шыгар.
– «Неге алма ағаштарын екпедіңіз?», – деген сұрағымызға Ілехан атамыз өңірдің суықтығы, жеміс ағашын өсірмейтінін айтты. Ілехан атамыздың ат құмарлығы сонша жасы сексеннен ассада жұмыр тұяқты тұлпарды еркін мінетіні бізді тағы да таң қалдырды. Деніңізге саулық тілейміз деуден артық еш нәрсе айтпадық. Ауданымызда Ұлттық ат спорт ойындары, күн өткен сайын дамып, қыз куу, аударыспақ, көкпар, жамбы ілу, спортының біртіңдеп аудан көлемінде дамып келе жатқанын жасырмады. Ауыл ауылда таза қанды тұлпарлар баптап аламан бәйгенің алдын бермей жүрген азаматтар көптеп табылатынын білдік. «Ат тұяғын тай басар» демекші өркен жайып ат құлағында өнер көрсетіп жүрген шабандоздарға үлкендік ақ батасын беріп жүрген атамызға амандық саулық тіледік. Отанымыздың өркендеуіне өз үлесін қосқан Ілехан атамыздың Атадан мал қалғанша тал қалсын деген сөзімен аяқтадық .
Нұрболат Тастанқұлов,
Кеген ауданы.
