МӘМС мүмкіндіктері: жүктіәйелдерді, мигранттардыжәне БЖТ төлеушілердіне мазалайды?
Әлеуметтік медициналық сақтандыру қоры өз өзектілігін жоғалтпайтын тұрғындардың сұрақтарына жауап беруді жалғастыруда. Естеріңізге сала кетейік, өтінішті кез келген кері байланыс арнасы – 1406 байланыс орталығы, Qoldau 24/7 мобильді қосымшасы, Telegram-бот @SaqtandyryBot және ресми сайт арқылы қалдыруға болады fms.kz.
– Ай сайын БЖТ төлеймін, сонда да«сақтандырылмаған» деген мәртебе беріледі, неге?– Сірә, өтініш берген сәтте ағымдағы ай үшін БЖТ төленбеген немесе алдыңғы үш ай ішінде олқылықтарға жол берілген. «Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы» Заңына сәйкес, сақтандыру мәртебесін алу үшін БЖТ-ны үш ай қатарынан төлеу қажет. Сонымен бірге, егер ол төртінші айда медициналық көмек алуға ниет білдірсе, онда ол ары қарай БЖТ төлеуі керек.
Мүмкін, адам техникалық себептермен жүйеден «шығып қалған» шығар. Ол үшін әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына жүгіну қажет. Егер мамандар барлық жарналардың бар екеніне көз жеткізсе, мәртебесін қалпына келтіреді.
– Жеке клиникағатіркелуге бола ма?
– Иә, әрбірадамбірәкімшілік-аумақтықбірлікшегінде МСАК ұйымынеркінтаңдауғақұқылы, бұлережежекеұйымдарға да қолданылады. Жалғыз қойылатын шарт – клиника Қордыңжеткізушісіболыптабыладыжәне МӘМС бойыншақызметтеркөрсетеді.
Емхананыжылсайынғытіркеунауқанышеңберінде, сондай-ақегерадамтұрақтынемесеуақытшатұратын, жұмысістейтіннемесеоқитынжерінауыстырған, басқаелдімекенгекөшкеннемесеөзіжатқызылғанемханақайтаұйымдастырылғанжағдайлардаауыстыруғаболады.
– МӘМС төлемегеніүшін адамға қандай қауіпбар?Қандайайыппұлдарқарастырылған? Жұмыссыздарғақалайтөлеугеболады?
Өзқызметкерлеріүшінжарнааударатынжұмысберушілерүшін МӘМС бойыншаберешекпайдаболғанжағдайдатөлемкүнінқосаалғанда, мерзіміөткенәрбіркүнүшінберешексомасының 1,25% мөлшеріндеөсімпұлкөзделген. Егержұмысберушіқызметкергетөлемжасамасанемесе оны уақтылыжасамаса, қызметкер МӘМС пакетіндемедициналықкөмек ала алмайды, оныңмәртебесі«сақтандырылмаған» болыпөзгереді.МӘМС үшін аударымдар зейнетақы, әлеуметтік аударымдарды төлеу сияқты міндетті болып табылатынын атап өткен жөн. Бірақ жұмыскерлерге, өзін-өзі жұмыспен қамтығандарға, БЖТ төлеушілерге қандай да бір айыппұл санкциялары жоқ. Төлемдер тұрақты болмаған жағдайда азаматқа сақтандырылушы мәртебесі берілмейді.
Жұмыссыздар мемлекет аударымдар жасайтын азаматтардың жеңілдікті санатына жатады. Жұмыссыз мәртебесін растау үшін жұмыспен қамту орталығына хабарласып, есепке тұру қажет. Егер адам жұмыссыз бола тұра, жұмыспен қамту орталығына жүгінгісі келмесе, онда дербес төлеуші ретінде ай сайын 2125 теңге мөлшерінде жарна төлеу ұсынылады.
– Жүктімін. Басқа жерге көшіп кеттім, енді мені бұрынғы емханада қабылдамайды, не істеуім керек?
– ҚР ДСМ бұйрығына сәйкес, жүкті әйел нақты тұратын жері бойынша емханада есепте тұруы тиіс. Пациент көшіп келгендіктен, яғни медициналық ұйымның қызмет көрсету аумағынан шыққандықтан, емхана өкілдері оны қабылдамауға құқылы.
Жүкті әйелдер үшін қадамдық қолжетімділік қағидатын есте сақтау өте маңызды: МСАК дәрігерлері егер емхана пациенттің үйінен 15-20 минуттық жаяу жүретін болса ғана көңіл-күйінің нашарлауы кезінде жедел көмек көрсете алады. Сондықтан жақын жердегі емханаға тіркелуді ұсынамыз.
– Егер МӘМС үшін төлем жасамасам, шетелге шыға аламын ба?
– Иә. Елден кету құқығын шектеу бірнеше жағдайда қолданылады, егер: адам сот процесіне қатысатын немесе қатысса, салық, айыппұл немесе алимент бойынша берешегі болса. Көріп отырғанымыздай,«МӘМС-те сақтандыру мәртебесінің болмауы» бұл тізімде жоқ.
– Еңбек мигрантының отбасы мүшелері жеңілдік санатын ала ала ма?
– МӘМС жүйесіне қазақстандықтармен қатар Ресей, Беларусь, Армения және Қырғызстан азаматтары, яғни Еуразиялық экономикалық одаққа кіретін елдер қатыса алады.Егер еңбек мигрантының балалары Қазақстанда тіркелген болса, олар ұлттық білім беру деректер базасы жүйесіне енгізілсе, онда олар үшін жарналарды мемлекет төлейтін болады. Жүкті немесе бала күтімі бойынша демалыста жүрген әйелі де жеңілдік санатына жатады, бірақ ол әлеуметтік қамсыздандыру жүйесіне тартылған жағдайда ғана. Егер әлеуметтік қамсыздандыру жүйесіне тартылмаған болса, ол дербес төлеуші ретінде жарна төлей алады, сондай-ақ МӘМС-тің барлық қолжетімді қызметтерін пайдалана алады.
Егер шетелдік, мысалы, Италиядан болса, оған тек ақылы медициналық көмек көрсетіледі.
– Менің арқам ауырады, физопроцедура қтейін деп едім. Мұнытегінжасауға бола ма?
– Физиопроцедуралар тек екіжағдайдатегінжүргізіледі: егеролараурудыемдеудіңклиникалықхаттамасындакөзделгенжәнеемдеушідәрігертағайындағаннемесеоңалтукезіндегіқызметтеркешенінекіретінболса.
– Бала 10 жаста, ауруханаданшыққаннанкейінкүтімқажет. Ата-ананыңбіреуінеауруханапарағынашуға бола ма?
– Әрине, ата-ана 14 жасқатолмағаннауқасбалағакүтімжасауүшінеңбеккежарамсыздықпарағынашуғақұқылы. Құжатолкүтімдіқажетететінкезеңге, бірақкүнтізбелік 10 күнненаспайтынмерзімгеберіледіжәнеұзартылады.
– Медициналықсақтандырусызеңбеккежарамсыздықпарағынашуға бола ма?
– Еңбеккеуақытшажарамсыздығынтануүшінадамғаеңбеккежарамсыздықпарағықажет. Егеролбіржердежұмысістесе, ондажұмысберушіолүшінаударымдаржасайдыжәнемедициналықсақтандыруболуыкерек. Егерадамқандай да бірсебептермен МӘМС жүйесінен«шығыпқалса», ондатегінмедициналықкөмектіңкепілдікберілгенкөлемішеңберіндееңбеккежарамсыздықпарағынашуғаболмайды.
– Мен ЖК жеңілдетілгенмін, жалдамалықызметкерлержоқ, МӘМС үшінқандайсоманытөлеукерек?
– Жеке кәсіпкерлерүшін, салықесептілігінысанынақарамастан, ай сайынғыжарнасомасытіркелгенжәне 2021 жылы 1,4 ЕТЖ 5% – ын-2 975 теңгеніқұрайды. МӘМС төлемінөзіңізүшінекіншідеңгейдегібанктіңкезкелгенбөлімшесі, «Қазпошта» АҚ, мобильдіқосымшаларарқылыаударуғаболады Kaspi.kz, TengriBank, сондай-ақөзіне-өзіқызметкөрсету Касса 24 жәнеQiwiәмиянтерминалдарыарқылы.
Әлеуметтікмедициналықсақтандыруқоры»
КЕАҚ Алматы облысыбойынша филиалы
