Ғасыр жасаған әже
Өнегенің бастауы, өткеннің сарқыншағы, асылдың сынығы деген теңеулерді дана қазақ қарт кісілерге балап айтқан. Бұл теңеу тегіннен-тегін емес екені баршамызға мәлім. Себебі, өткеннен өнеге көрген, қазақылықты бойға сіңіре отырып, ата-баба салған салттан, ар-ұяттан ауытқымаған, тектілікті, адалдықты, адамдықты бойға жиған асыл қазыналарымыз үйдегі ата-әжелеріміз алтынның сынығындай. Ұрпағына өнеге болар жолы, аузынан шыққан ақ батасы, жүректен шыққан дұғасы қабыл болған көнекөз қарттарымыз еліміздің алтын діңгегі. «Қарты бар елдің- қазынасы бар»,- деп бекер айтпас керек. Қазынаға, ақылшы данасына балаған қарттарымыз көненің көзі. Сондай бір ауданымыздың ақ жаулықты анасы, құрыштан құйған құдіретіне балар ұрпағының тамырын тепреңге жайған бәйтерегі, адастырмас ақылшы, бағдаршамы болған Бөлексаз ауылында отбасының ұйытқысы болып қара нардай, ақ жаулығын желбей жамылған, күміс алқа иегері Рысмендиева Жаңылхан әже жуырда ғасыр жасап, 100 жасқа толып отыр. Осынау өрелі ғұмырында ұрпақ сүйіп, ел ертеңіне балар балаларын елін, жерін сүюге баули отырып, текті ұрпақтың анасына айналған анаға өрісіңізбен мың жасаңыз демекпіз.
Жуырда көктеммен қатар есік аттар 8-наурыз Халықаралық әйелдер мерекесі қарсаңында Алматы облысының әкімі М.Сұлтанғазиевтің құттықтау хатын аудан әкімі Нұрбақыт Молдахметұлы ғасыр жасаған әженің арнайы шаңырағына барып, мерекемен құттықтай отырып, табыс еткен. Қартын бағалаған, үлкені мен кішісінің құрмет-ізетін бағамдаған аудан жұртының ізгі пейілін арқалап, аудан әкімі Н.Молдахметұлы,- ғасыр жасаған анаға ақ ниеті мен жүрек жарды ізгі тілегін жеткізе келе, ұрпағы үшін барын салар аналардың ерлікке балар ерен еңбектеріне тәнті болып, ақ жаулықты ананың ақ адал ниетінен осы күнге жеткенін тәнті болды. Ұрпағы үшін жанын шүберекке түйер аналарымыз баламның табанына батқан тікен менің маңдайыма кірсін деген. Осы бір ауыз сөздің өзінде ұрпағының ертеңі мен бүгініне алаңдаған, балам, балам деген ана жүректерінің орны ерек.
Ғасыр жасаған ана Саржанқызы Жаңылхан 1924 жылы Қытай Халық Республикасының Текес аулында дүниеге келген. Жолдасы Нұрахметпен отбасын құрып, 2 ұл, 4 қызды дүиеге алып келген. Жолдасы екеуі отбасылық өмірде өнегелі, үлгілі отбасылардың бірі болып, ұрпағына тәлімді тәрбиенің, ұйытқысы, қаймағы бұзылмаған берекенің бастауы болды. Отағасы Рысмендиев Нұрахмет ауыл тірлігіне жастайынан араласып, маңдай алды механизаторлардың бірі болды. Ұжымдастарының арасында беделді, еңбек десе алдына жан салмай тіршілікке мойымайтын. «Бөлексаз» мал бордақылау бірлестігінде жас ұрпақтың болашағы үшін тер төккен, артында өшпес өнегесі мен ізі қалған ардақты азамат Нұрахмет Рысмендиев «Еңбек ардагері» медальмен және аудандық, обылыстық, республикалық наградалармен лайықты марапатталған. Еткен еңбегі мен өлшеусіз атқарған ісін ел-жұрты елеп, 2000 жылы өмірден өткеніне отыз жылға жуық уақыт болса да, ер еңбегі еленіп, кейінгі буынның көкейінде жүрсін, аты аталып жүрсін деген ниете, Бөлексаз ауылынан бір көшенің аты берілді. Жақсының аты өшпейді деген осы болса керек.Ұрпағына қанатын жайған ана мен Нұрахмет ата балаларын қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқтырмай, бауырларына басып өсірді, оқытты. Ғасыр жасаған әже бүгінде өмірге алып келген ұрпағынан 17 немере, 19 шөбере сүйіп отырған жайы бар. Ұлын ұяға, қызын қияға қондырып, өсіріп, тәрбиелеген ұрпағы бүгін де әр қайсысы әр салада елі мен жері үшін еңбек етуде. Тұңғышы Жамигүл бүгінгі таңда зейнеткер, медицина саласында қырық жылдан аса ел денсаулығы жолында еңбек етті. Екі ұл тәрбиелеп өсірді. Мейіржан мен Дәурен ауданда әр салада қызмет атқаруда, келіні Бағлан ППТК мекемесінде әлеуметтік маман. Алихан, Айлан, Нұрхан, Әмірхан, Ақылбек атты жиендері оқуда озат болып көңіл қуантуда. Екінші қызы Гүлзада педагогика саласында қызмет етуде. Жолдасы Нұрдәулет екеуі 3 қыз тәрбиелеп отырған өнегелі отбасы. Балалары Айда, Аяулым, Айжан, Мирас әр салада еңбек етуде. Алма атты қызы Талғар қаласында тұрады. Жолдасы Серікбол екеуі 1 ұл, 2 қыз тәрбиелеп отырған жайы бар. Қыздары: Айнұр-Дәурен, Мерей-Досымхан. Келіні Ұлдай педагог, ұлы Саян жеке кәсіпкер. Үлен ұлы Жандос Белбұлақ селолық округінде мал дәрігері. 2ұл, 1 қыз тәрбиелеп, бүгінде құтты орнына қондырып ұрпағымен өрістеуде. Ұл-келіндері Мәулен-Гүлім, Ізбасар-Сания, қызы Шынар-Ерғанат, өз мамандықтарының иесі. Ұл-қызынан Жақысылық, Мүсілім, Мейірбек, жиені Айсана атты немерелерінің сүйікті атасы. Екінші ұлы Елдостан Мерхан, Мирас, әскери қызметкер, кенже қызы Қаламқас медицина саласында қызмет атқарып, 2 қыз, 2 ұл тәрбиелеп отыр. Қыздары Ақмарал-Нұрсұлтан, Ақбаян, ұлдары Рүстем, Ринат әр облыста банк саласы мен дизайнарлік салада еңбек етуде. Осындай ел ертеңі үшін еңбек етіп отырған бір үйірлі отбасының ұйытқысы асыл әже, асқар тау ана, бүгінде ұрпағының жақсылығында ғасыр жасаған Жаңылхан ана төмендегідей аталған шөберелерінің ортасында, маңдайынан бір сүйіп, қуат алып, жан-жағына шуақ шашып келеді. Әлихан, Айлан, Нұрхан, Әмірхан, Ақылбек, Заңғар, Зейнар, Ерке, Жақсылық, Муслим, Мейірбек, Батыр, Төре, Айсана, Айкөркем, Көзайым, Іңкәр, Торғын, Ақдәулет атты шөберелері әжесін айналып-толғанып отырады. Ғасыр жасаған әженің айтуынша жолдасы Нұрахмет ата өте еңбекқор, қамқор, шыншыл, көркем мінезді, балажан болды,-дейді. Ал ақ жаулықты ана өзін қай тұста болмасын кешірімшіл, байсалды бола білдім осы қасиеттердің арқасында отбасымызда ыдыс сыңғырламай, кикілжің орын алмай, ұрпағымызға отбасының ұйытқысы мен бақытын сезіндіре отырып, осы әлетке келдік дейді. Бірілігі мен татулығының жалауын жықпай ұрпақ қамында адал еңбек ете отырып, жасаған әр ісінің жақсылығының нұры болар осынша жасқа келіп, ұрпақ өрбітіп отырған жайы бар қарт ананың.
Ғасыр жасаған ақ жаулықты анаға ұрпағыңыздың ортасында, ел-жұртының ықыласында жасаған ір қадамыңызға балаған тілегіңіз қабыл болып, елеміз аман жұртымыз тыныш заманда сіздей ұрпағына ғұмырын арнаған ақ жаулықты аналарымыз аман болысын дей келе, кейінгі ұрпағыңызға сіздің жасыңыз бен жолыңызды берсін!,- деген ниеттеміз.
Лаура Мұхаметқали
