Жарты- Атаның Ақ тасы
Шаһардың қақ ортасында үлкен көшені жиектеп, нәзік үнді, мөлдір бұлақ ағады. Шағын арықты жағалап өскен еңселі, алып теректер мен мұндалап, анандайдан көз тартады. Ал, сол өңі бозғылт тартқан зәулім ағаштардың арғы жағынан баяғыда салынған көне кесененің сұлбасы қарауытады.
Мезгіл шаңқай түстің мезгілі еді.Үш – төрт адам кесенеге кіре берістегі заңғар теректің түбінде саялар отыр. Кенет манадан бері әлденелер есіне түсіп, өзімен өзі болып, үнсіз, селсоқ отырған ақ сақалы омырауын жапқан, қуқыл реңді, шүңірек көз, аңсағай денелі, бойшаң келген жиһанкез шал орнынан тұрып, ақ таяғын бір сілтеп қойып, сөйлеп кетті.
– Дүние кереметке толы,- деді мақамдай сөйлеп,- және біз білмейтін құпиясы да жеткілікті. Көз көріп, құлақ естімеген тылысым тірлік ғажайыптарын айтсаң, тіпті ой тұңғиығына батасың. Дүниеде үш киелі тас бар,- деді саусағын шошайтып,- бірі Меккедегі қасиетті қара тас. Пайғамбар ғаллаһиассалам пырағына сол тастың үстіне шығып мінген. Пырақ көкке қалықтай жөнелгенде артынан тас та, бірге биікке ұмтылған. Пайғамбар артына қарап, тасқа тоқта деген ишара жасаған. Ал, қара тас болса, Алла елшісінің әміріне бағынып, тоқтап қалған. Сол шақтан бастап, мұқым мұсылман әулетінің қажылық жасар орталығына айналған.
Екіншісі Самарқанның көк тасы. Бұл тастың ерекшелігі сол, жылдың төрт мезгіліне қарай өңін өзгертіп отырған. Қыста ақ шулна тартса, көкктемде көгілдір, жазда ашық көк, күзде келбетіне сарғыш реңік жүгірген. Жарықтық көк тас әз- Наурыз күні майдай еріп, қорғасындай балқып тұратын көрінеді.
Үшіншісі әулие тектес Жарты Атаның, немесе өз атымен атағанда Мұсылманбайдың ақ тасы. Ол Іленің күнгей жақ қапталына, өзен бойынан пәлен шақырым қашықтықта, ауыл шетіндегі ашық алаңқайға орналасқан. Бұл тасты әулие тектес Жарты Атаның ұрпақтары шарқ ұрып, көп іздеген. Жалған дүниенің талай жерін шиырлаған көрінеді. Іздеген жетер мұратқа деген. Ақыры ақ тасты да тапқан. Қайдан тапты дейтін шығарсыңдар. Мединені ұзақ аралап таба алмай, содан Меккеге ауысып, Әбу- Ханифаның жер асты мешітінен тапқан. Мешіт шырақшысы жоқ іздеушілерді жылы қарсы алып, ізгілікті істен хабар берген.
– Мұнда әулие Әбу- Ханифаның неше қилы аманаты, асыл заттары сақталған. Біразы сол сақтаулы күйінде тұр, енді біразын өздерің секілді пенделер өз игілігіне жарату үшін алып кетіп жатады. Соның бірі мынау,- деп сырты жабық, бүктеулі қағазды қолына алады,- бұл әулиенің өз қолымен жазған аманаты. Кей сәттерде құдіреттің күшімен әлгі жазулар жарқырап шыға келеді. Оқып та қойдым. Григориян күнтізбесі бойынша пәлен, Хижыра жыл санауы бойынша түглен жылы Мұсылманбай ұрпақтары көк тасты іздеп осында келеді. Демек, ақ тас соларға тиселі. Ала беруіне ұлықсат деген сөздерді анық оқыған едім. Әнзалы, мен Әбу- Ханифа аманатын орындадым деп білемін. Ақ тас кәзірден бастап сендердікі, ала беріңдер деген. Жарты әулеті қуана- қуана ақ тасқа қол созған…Жер асты мешітінде тағы бір құпия орам қағаз бар екен. Жоқ іздеушілер оның мәнісін сұрағанда, мешіт шырақшысы ештеме айтпапты.
– Негізі бұл да қазақтарға, оның ішінде Албан атаның бір руына тән дүние. Ол туралы мен сендерге сыр ашып, сөз қозғамаймын. Біреудің құпиясына араласпас болар. Күні жеткенде сол пенделердің өзі осында келеді де, Әбу- Ханифа аманатын өздерімен бірге алып қайтады…
Әне, әулие тектес Жарты Атаның ақ тасының қысқаша әңгімесі осындай. Бұл тастың өзіндік қасиеті бар.
Ақ тас Алланың сол араға қойған адалдығының, ақтығының, пәктігінің, беймарал, тыныштығының айғағы.
Ақ тас елдіктің белгісі, күллі Жарты – Ата әулетінің, қала берді иісі қазақтың мызғымас бірлігінің, ынтымағының нышаны.
Әулие тектес Жарты Атаның не болмаса өз атымен атағанда Мұсылманбайдың ақ тасы тарихпен қайта түлеп, шын мәнінде уақыт жаңғырығымен үндесіп, Рухани Жаңғырудың куәсі.
Отырғандар қарт сөзіне сүйсіне құлақ түрген. Тосын жаңалыққа елтіп те қалып еді. Тағы не айтар екен деген үмітпен кейуанаға көз тіккен. Қараса, жаңа ғана самбырлап сөйлеп тұрған ақ сақалды шал ғайып болыпты. Отырғандар бұл да бір құдіретітің күші шығар деп жорамалдап, ішінен Жаратушысыына тәубе етті…
Дәнеш Ахметұлы
