Сапалы жол сәтті сапар

«ҚазАвтоЖол» ҰҚ» АҚ республикалық автожолдарды басқару жөніндегі ұлттық оператор. Оған автомобиль жолдарын жөндеуді және күтіп-ұстауды ұйымдастыру және басқа да жұмыстар кіреді.
«ҚазАвтоЖол» ҰК Алматы облысындағы филиалы облыс бойынша республикалық маңызы бар автомобиль жолдарын жөндеумен және күтіп ұстаумен айналысады. Қазіргі таңда облыстағы республикалық жолдар желісінің ұзындығы 1734 шақырым. Оның 681 шақырымы I санатты, 328 шақырымы цементбетонды жабынмен және оның барлығы ақылы жолдар. Барлық жолдарда 134 дана көпір мен жол өткелдері, 2200 дана су өткізгіш құбырлар бар. Бұл жолдарды күтіп ұстаумен «КАЖсервис» мекемесінің жеті жол пайдалану бөлімі айналысады. Құрамында 368 жұмыскер, 172 дана арнайы жол техникасы бар. Осы жылы жаңадан 57 дана техника алынды. Жылдың аяғына дейін тағы 7 дана техника алу жоспарлануда.
Осы орайда, «ҚазАвтоЖол» Ұлттық компаниясының ұйымдастыруымен облыстағы жөндеуден өткен жолдарды тілшілерге таныстыратын пресс-тур өтті.

Биыл облыстағы республикалық маңызы бар жолдардың 247 шақырымында орташа жөндеу жұмыстары жүргізілуде. Оның ішінде Кеген, Райымбек және Ұйғыр аудандарында 200 шақырым жолда жөндеу жұмыстары жүріп жатыр. Тілшілер қауымы «Көкпек-Кеген-Түп» 26-41 шақырымы, «Кеген-Нарынқол» 0-74 шақырымы, «Жалағаш-Саты» 18-24 шақырымында болып, жұмыс барысымен танысып қайттық. Сапар барысында журналистерге жөнделген жолдар туралы «ҚазАвтоЖол» ҰК АҚ Алматы облыстық филиалының Бөлім басшысы Жанат Өтепбергенов мол мағлұматтар берді.
Сол жолдардың ішінде ең күрделісі, қараша халық көптен зарыға күткен Республикалық маңызы бар Кеген-Нарынқол автомобиль жолы. Бұл жол шамамен 70 жылдан соң, су жаңа асфальт жабындысы төселуде. Жұмыс қарқынды, жол жөндеу жұмыстарының «бісмілләсы» Кеген ауылының «Иін» аталып кеткен тұсынан (Шығыс жақ) Сарыжаз ауылына қарай басталып, қазіргі таңда 20 шақырым жол жасалынып, «Маруся» асуына жеткен.
Кеген мен Нарынқол арасындағы 74 шақырымдық жолдың сын көтермейтін күйге түскеніне бірнеше жылдың жүзі болған еді. Жергілікті тұрғындардың жанайқайы жоғарыдағылардың құлағына жетіп, былтырғы жылы қажетті қаржы бөлініп, биыл жолға асфальт төселе бастады.
Жоба аясында ұзындығы 74 шақырым болатын «Кеген-Нарынқол» жолының 0-37 және 37-74 шақырым аралығы орташа жөндеуден өтуде. Мердігер мекеме – «Нұрлы жол-7» ЖШС, ал техникалық қадағалауды «KZСтройэксперт» ЖШС жүзеге асыруда. Жобаның жалпы құны-8,002 млрд теңге.
Қанат Әбілқайыров, «Нұрлы жол-7» ЖШС-нің жоба жетекшісі:
– Қазіргі уақытта осы жобаны іске асыру үшін, 50-ден астам техникамен 70-тен астам адам жұмылдырылған. Кеген-Нарынқол тас жолының 20 шақырымында тұрмыз, жұмыс қарқынды жүріп жатыр. Биылғы жылдың жоспарын орындаймыз деген үміттеміз. Жалпы, жолдың ұзындығы 74 шақырым, биылғы жылы 37 шақырымды толық асфальтпен жабамыз деген ойдамын. Бұл жоба екі жылға, яғни 2025 – 2026 жылдарға бөлінген. Жоба бойынша орташа жөндеу жұмыстары жүріп жатыр, негізін ресайклирлеу әдісімен 25 см қиыршақтаспен цемент араластырылып салынады. Одан кейін жол жабындысын 6 см қалыңдығымен битум үстіне асфальт төселінеді.
Аз күнде «Ойқарағай» көмір кенішінен аудан тұрғындарына ауыр жүк көліктерімен таскөмір тасымалданады. – Сол кезде алып техникалар жаңадан жасалынған жолды құртпай ма?- деген сауалымызға «Стройэксперт» фирмасының технадзор эксперт маманы Қуат Махметұлы былай деп жауап берді:
– Бәрібір аудан тұрғындарына көмір тасу керек, жол сапасы кетпейді. Өйткені, жасап жатқан 20 шақырым жолдың 10 шақырымын бір метрге дейін тереңдікте қаздық. Көріп отырған, «Маруся» асуында солай жасап жатырмыз. Жолдың сапасына екі жыл кепілдік бар, мердігер компания өздері жауап береді. Алдымен ірі түйіршікті ыстық асфальтты 6 сантиметр қалыңдықта салсақ, келесі жылы оның бетінен ұсақ түйіршікті асфальтты 5 сантиметр қалыңдықта төсейміз. Бұл төселген жолдың ұзақ жыл қызмет ететініне кепілдік береміз,- деді ол.
Жол жөндеуші ұйымның тарапынан жолдың сапа кепілдігінің мерзімі – екі жыл. Осы уақыт аралығында қандай да бір ақаулар туындап, жол бұзылса, аталған ұйым мәселені өз мойнына алып, жолды қайтадан жөндейтін болады. Сол себепті де жолдың сапасына баса назар аударылады. Арнайы қызмет барысын қадағалаушы мамандар жұмылдырылып, жолдың сапасын өз қадағалауына алады.
Өтепбергенов Жанат Еменалыұлы, «ҚазАвтоЖол» ҰК АҚ Алматы облыстық филиалының Бөлім басшысы:
– Жалпы, Алматы облысы бойынша қазіргі таңда күрделі жөндеу жұмыстарына арналған бес жоба әзерленіп жатыр. Атап айтқанда, Кеген ауданына қатысты «Көкпек- Кеген- Түп» республикалық маңызы бар автомобиль жолының 53- 68 шақырым аралығында күрделі жөндеу жұмыстары бойынша жоба жасалынып жатыр. Келесі жылдың сәуір айына дейін келісімшарт бойынша жоба аяқталуы керек. Мемлекеттік сараптамадан өтеді, қаржы бөлінген жағдайда іске асырылатын болады. Одан бөлек «Алматы-Бішкек» республикалық маңызы бар автомобиль жолының күрделі жөндеу жұмыстары бойынша жоба жасалынып жатыр. Жобалық- сметалық құжаттар әзерленуде, ол 19-27 шақырымды қамтиды,- дей келе облыстағы жол мәселесі жөнінде ақпарымен бөлісті.
Жол жөндеу жұмыстарына байланысты көлік жүргізушілерінің де пікірлерін білген едік.
Ақжол Есболатұлы, көлік жүргізушісі:
– Сарыжаз ауылының тұрғынымын, осы жол салынып жатқаннан бері күнделікті бақылап жүремін. 2024 жылдан бастап, жолымыз жөнделіп жатыр. Қаншама қиыншылықтар болды, жүргізушілер біледі. Көлігімізді бір айда екі-үш рет жасайтын кездер болған, жол салғалы бері көлігімізде бұзылмай, жақсы болып қалды. Ауылдың шаттарына жолдың қалай жасалынып жатқаны туралы хабарлама таратып, топтарға жіберіп отырады. «ҚазАвтоЖол» компаниясына алғысымызды білдіреміз, сапалы жасап жатыр.
Советбек Тастеев, көлік жүргізушісі:
– Бұл жолда жиі жүремін, Қайнар ауылынан келе жатырмын. Бұрын жол нашар, көлігіміздің бөлшектері жиі сынатын еді. Тапқан табысымыз қосалқы бөлшектерді сатып алуға кететін. Жұмыскерлерге рахмет, жол жақсы жасалып жатыр. Жолдың сапасына көңілім толады.
Күрежолды жөндеуге арналған құрылыс материалдары жолға бөлінген қаражат есебінен алынады. Жол жабынына қажетті ірі және ұсақ түйіршікті асфальт толықтай, «Нұрлы жол-7» мердігерлік ұйымының асфальт зауытында өндіріледі. Бұл бір жағынан бюджеттен бөлінген қаржыны үнемдеу болса, екіншіден бір ғана ұйыммен бірлесіп, қолайлы жұмыс атқаруға мүмкіндік туғызып отыр. Асфальт зауыты «Кеген-Нарынқол» күре жолының бойында, Сарыжаз ауылынан таяқ тастам қашықтықта орналасқан. Зауыттың маңында шағын карьер бар. Асфальт өндіруге материалдарды, жол жабынын төсеп біткеннен кейін жол жиегіне төсейтін қиыршық тастар да сол жерден алынады. Сағатына 160 тонна асфальт өндіруге болатын бұл зауыттың жұмыс істеу жүйесі де ерекше.
Сабыржан Каримов, асфальт зауытының директоры:
– Қазір жол жөндеу жұмыстарының қызу науқаны. Асфальтқа сұраныс өте көп. Күніне 10-12 сағаттан, демалыссыз жұмыс істейміз. Тек ауа райы келеңсіздік тудырған жағдайда ғана жұмыс уақытша тоқтатылады. Барлық технологиялар автоматтандырылған. Карьерден алынған қиыршық тас алдымен 160-170 градуста қорытылады. Одан соң арнайы элеваторда көлеміне қарай жіктеп, іріктейміз. Барлық үрдіс аяқталғаннан кейін асфальт 150 градуста дайын күйінде бірден қызу жұмыс атқарылып жатқан орынға жөнелтіледі. Зауытты осыдан бірер ай бұрын қажеттілік туындаған соң аштық. Барлық бөлшектері жиналмалы болғандықтан, кез келген уақытта бұзып, орнын ауыстырып, құрастыра аламыз. Сонысымен тиімді. Бұл зауыт осы жолдарға арналған зауыт. Сағатына 160 тонна асфальт өндірсе, күніне мың тонна қиыршық тасты уатып шығарады,- деді зауыт басшысы.
Жол сапасы жақсарғаннан кейін бұрынғымен салыстырғанда Кегенмен Нарынқолға келушілер саны көбеюде деуге толықтай негіз бар.
Туристік бағыттарға апаратын жолдарды дамыту тек Алматы облысында емес, жалпы республика бойынша қолға алынған. 2025 жылы еліміз бойынша республикалық маңызы бар 544,7 шақырым автожол жөнделмек. Оның ең ауқымды бөлігі Алматы облысына тиесілі. Сапалы жолдар, заманауи сервистік кешендер мен қауіпсіздікке сай инфрақұрылым- бұл тек демалушылар үшін ғана емес, аймақ экономикасы үшін де маңызды инвестиция.
Айта кетейік, жолдарды орташа жөндеу жобасы мемлекеттік инфрақұрылымды жаңғырту бағдарламасы аясында жүзеге асырылуда. Жаңартылған тасжолдар- бұл тек қана авто жүргізушілерге жайлы және қауіпсіз жағдай ғана емес, сонымен қатар облысымыздың көлік инфрақұрылымы мен туризмін дамытуға сеп болмақ. Сонымен қатар, аймақ экономикасының дамуына және өмір сүру сапасының жақсаруына тікелей әсер етеді. Логистика жақсарып, ірі нарықтарға барыс-келіс жеңілдейді. Осылайша, іргелес аудандардағы шағын және орта кәсіпкерліктің өсуіне ықпал етеді. Туризм бойынша жол желісінің жақсаруы облыстағы туристер үшін, әсіресе Көлсай, Қайыңды көлдері, «Қара шатқал» және «Шарын шатқалы» бағыттарына қатынауды жеңілдетеді.
Туризмнің дамуы жаңа жұмыс орындарын ашып, кәсіпкерлікті өркендетуге жол ашары сөзсіз.

Дәурен ЕРМЕКБАЙ,
Кеген ауылы.